Amroh Getest Modelontwerp
Pin-up Balanssuper
MK50A

Na het bouwen van verschillende UN ontwerpen leek het ons (Rob en Jonathan) leuk om weer eens aan een wat grote project te beginnen. We kwamen op het idee om een complete Amroh radio te bouwen zoals ze beschreven worden in de Amroh Radio bouwschema's die destijds te koop waren. (Rob verzameld, Jonathan bouwt)

We hebben in de loop der jaren aardig wat bouwschema's verzameld aangezien we ze soms van mensen kregen of voor leuke prijzen op de kop konden tikken. Iedereen heel erg bedankt daarvoor. We zijn tussen de bouwschema's gaan zoeken naar een geschikt bouwontwerp. We hebben er een gekozen waarvan we al redelijk wat onderdelen van op voorraad hebben. Verder moest hij voldoen aan de volgende eisen: Goede ontvangst, selectief, goed geluid en redelijk wat vermogen. Uiteindelijk kwam de MK50A Balans super (3de druk) als winnaar uit de bus. Deze radio heeft de volgende eigenschappen:

De zoektocht naar de missende onderdelen kon van start gaan en hiervoor struinde we marktplaats af, beursen en we informeerde bij bekende en vrienden. De moeilijkste onderdelen waren de voedingstrafo P141, Uitgangstrafo U80K en de Balans ingangstrafo BI101.
Het chassis en de zenderschaal heb ik van een andere Amroh radio welke totaallos was kunnen halen. Deze radio was niet meer te herstellen, en er mistte heel veel. Op de beurs in 3Bergen zag ik een P141N (nieuwer / zwaarder model) liggen maar de prijs was een beetje aan de hoge kant. Toen ik later terug kwam om te proberen of ik de trafo mee kon krijgen voor een lagere prijs was hij helaas al verkocht. Een goede kennis heeft ook heel erg zijn best gedaan om aan de missende onderdelen te komen. Uiteindelijk is het hem gelukt om aan alle trafo's te komen, en de complete buizen set. Hierbij mijn oprechte dank aan Peter de Boer! Zonder hem was ik nu nog aan het zoeken.

De inganstrafo BI101 was helaas niet te krijgen. Ze zijn volgens mij niet zo heel veel geproduceerd, en toen men eenmaal door had dat je deze trafo ook door een buis als fasedraaier kan vervangen, is men snel gestopt met het gebruiken van een ingangstrafo. In plaats van de BI101 gebruiken we daarom de BI35. Deze heeft de zelfde specificaties als de BI101 en is daarom ook prima bruikbaar.

De U80K is een universele uitgangstrafo welke zowel voor een single ended (1 uitgangs buis) versterker gebruikt kan worden, als voor een balans versterker (2 uitgangsbuizen). Heel slim bedacht door Amroh. Helaas werkt het in de praktijk minder goed. Een single ended uitgangstrafo moet een luchtspleet tussen de lamellen hebben om te kunnen functioneren. Bij een balans uitgang mag er juist geen luchtspleet tussen de lamellen zitten, want dan raakt de trafo heel snel in verzadiging. Het resultaat is dat het geluid hierdoor veel minder mooi wordt, en vooral het laag erg slecht is. Daarom hebben we er voor gekozen om de U80K te vervangen door een echte balans UGT (Uitgangstrafo) en wel de U72N. Nog een tip van meneer Peter de Boer: De U72N heeft 2 verborgen soldeer puntjes welke op 50% van de primaire spoel zitten, en hierdoor kan je de trafo ook in een ultra lineair schakeling gebruiken.

Ik ben begonnen met het monteren van de montage bordjes. (Tip: Scan of kopieer het originele boekje en werk uitsluitend met de kopieën zodat het origineel onbeschadigd blijft en mankeer met een pen ieder onderdeel wat je geplaatst hebt). Als eerste moest ik alle contacten vijlen aangezien ze flink geoxideerd waren waardoor het soldeer niet of slecht hecht aan de kontakten. Ik gebruik hiervoor een klein vijltje, maar beter nog is een glasvezel borsteltje. Vervolgens ben ik alle contacten gaan vertinnen en heb ik alle draadbruggen aan de onderkant gemonteerd. Officieel moeten deze draadbruggen aan de bovenkant, maar aan de onderkant vind ik netter, en op deze mannier zitten ze later niet in de weg. Nadeel is dat je er later minder goed bij kan, goed controleren is dus vereist. Gebruik voor de grote overbruggingen geïsoleerd draad en zorg dat alles goed plat is zodat het chassis niet geraakt kan worden. Wanneer 2 draden elkaar moeten kruisen, doe dit dan met hoek van 90 graden. Voor de onderdelen probeer ik zoveel mogelijk de oude onderdelen te gebruiken. Helaas zijn veel onderdelen uit die tijd moeilijk te krijgen, of in de jaren erg verslechterd. Amroh maakte destijds veel gebruik van hun eigen geïmporteerde weerstanden met de naam Vitrohm. Dit zijn de bekende bruine koolstof weerstanden. Helaas hebben deze weerstanden de eigenschap om in der loop der jaren een veel hogere weerstand te krijgen dan dat ze oorspronkelijk hadden. Ook ongebruikte weerstanden zijn meestal flink verlopen. Ik heb daarom besloten om deze weerstanden niet te gebruiken. Verder is het raadzaam om weerstanden altijd na te meten alvorens je ze gaat gebruiken. Meet ze ook even na het solderen na want als je ze te heet hebt gestookt kunnen ze ook defect gaan. Wanneer je geen oude weerstanden meer hebt of kunt krijgen, gebruik dan normale weerstanden van 1W of meer. Deze zijn namelijk niet zo klein en staan netter in een oud apparaat. (de blauwe weerstand op het linker bordje) Verder geld dat je vrijwel altijd een weerstand mag gebruiken die meer vermogen aan kan.

Voor de condensatoren geld ongeveer het zelfde verhaal. Veel condensatoren verouderen in der loop der jaren waardoor hun capaciteit veranderd, of ze worden lek. Lek kan betekenen dat er visueel troep uit komt lopen, maar meestal gaat het erom dat ze gelijkspanning doorlaten terwijl een condensator alleen wisselspanning mag doorlaten. Meet daarom condensatoren altijd even na met een capaciteitsmeter, en ga hem daarna op lek testen. (Hier alles over het testen van condensatoren). Mijn ervaring is dat teercondensatoren heel vaak defect zijn en zijn ze nog niet defect, dan gaan ze in der loop der tijd wel defect. Ik gebruik daarom geen teer condensatoren. Welke ik wel gebruik? De Philips mosterd C's. Deze C's staan er bekend om dat ze vrijwel altijd goed zijn. Maar ook hier geld dat je ze eerst moet controleren. Helaas worden deze mosterd C's steeds zeldzamer. Verder zijn polystyreen condensatoren erg mooi om te gebruiken. (De oranje condensatoren op het rechter montage bordje)

Vitrohm weerstand Teerknol Philips Mosterd C

Nu de 4 montage bordjes af zijn kunnen we aan het chassis beginnen. Op de bouwbeschrijving staan de meeste maten vermeld zodat je zelf van een aluminium plaat een chassis kan maken, maar het chassis werd vroeger ook kant en klaar verkocht. Nu vind ik het erg leuk om met aluminium te werken, maar een origineel chassis is natuurlijk nog veel mooier en bespaard een hoop tijd. Gelukkig hadden wij nog een sloop radio liggen met exact het juiste type chassis. Nadat ik het chassis goed schoon heb gemaakt en wat bijgebogen / gevijld heb ziet het er weer perfect uit. Dit chassis is echter oorspronkelijk gemaakt voor een ontwerp met buizen met een P voet zoals de AZ1 en heeft daardoor grote gaten voor de buisvoeten. De MK50A maakt echter gebruik van de veel kleinere rimlock buizen uit de 40 serie waardoor de gaten veel te groot zijn. Geen probleem aangezien Amroh ook aluminium plaatjes op de markt had waarmee je een P gat zo kan om toveren naar een kleiner rimlock gat. Maar helaas... deze plaatjes hebben wij niet op voorraad en zijn ook nergens te vinden. Maar zoals ik al vertelde vind ik het leuk om met aluminium te werken, en al snel had ik zelf de benodigde plaatjes in elkaar geknutseld. Volgens Amroh moeten de plaatjes boven op het frame, maar eronder staat na mijn mening veel mooier.

Vervolgens liep ik tegen een ander probleem. Voor de MK50A heb ik een elektrolyt nodig van 32UF 450V. Deze hadden we wel in onze verzameling, maar deze was zo lek als een mandje. Ik ben deze condensator gaat restaureren en dat verslag vind je hier.

Het wordt nu tijd om de bedrading voor de gloeispanning aan te brengen. Ik gebruik hiervoor 2 losse draden welke ik in elkaar draai. Ik zet de draden met 1 kant in de bankschroef en de andere kant in een accu boormachine. Laat de boormachine een tijdje rustig draaien en de draden zitten perfect in elkaar. Dit draaien doe ik om brom tegen te gaan aangezien er wissel spanning op deze draden komt te staan. Verder is het handig om de draden zo dicht mogelijk op het chassis te plaatsen. Gebruik eventueel een drupje secondelijm om ze op hun plek te houden.

Peter de Boer kwam met een goede tip voor een verbetering van een Balans eindtrap door de gloeispanning bedrading  aan te passen.

Hier onder zie je de gebruikelijke aansluiting van de gloeidraden in versterkers, radio's etc (ook bij de MK50A):

Doordat de draden X en Y voor de eindbuizen niet even lang zijn treed er een klein spanningsverschil op (Afhankelijk van de draaddiameter en de lengte) en zullen de eindbuizen een verschillende gloeispanning hebben. Dit wordt veroorzaak door de weerstand van de bedrading en de grote gloeistroom van de eindbuizen. (Circa 0,7A tot soms wel 4A). Daar dit in de praktijk wel 0,1V tot 0,3V kan zijn is dit van grote invloed op de kathode temperatuur en zullen bij gematchte eindbuizen toch grote verschillen in de anode en schermroosterstroom ontstaan. (Gematchte buizen wil zeggen dat de buizen gemeten zijn (vaak op emissie) en dat ze zo gelijk mogelijk aan elkaar zijn.)

Onderstaande schema kent dit probleem niet doordat de bedrading naar de eindbuizen exact even lang is.

Gelijke anode stromen zijn van groot belang, daar deze tegengesteld door de balans uitgangstrafo lopen. De kern magnetisatie is daar door nul en de geluidoverdracht (vooral de lage tonen) is beter.

Genoeg over de gloeidraad. We gaan verder met het aanbrengen van de hoogspanning.
Gebruik hiervoor goed geïsoleerd draad! Er gaat tenslotte zo'n 400V door heen en hou de bedrading zo kort mogelijk.

Ik gebruik altijd verschillende kleuren voor de draden. Rood: hoogspanning (en dus gevaarlijk), Geel: gloeispanning, Zwart: aarde, etc.

Vervolgens kunnen de elco's, smoorspoel, eindtrafo en het eerste montage bordje gemonteerd worden en worden aangesloten.
Gebruik goede afstandbusjes voor de montage bordjes en plaats ze liever te ver van het chassis af, dan te dicht bij. Mankeer ook nu weer alle aansluitingen en geplaatste onderdelen op de kopieën zodat je er zeker van bent dat je alles goed aansluit en niets vergeet.

Binnenkort meer.